Ogrodzenia panelowe i każde inne wykonuje się na ogół na linii granicy działki lub wydzielonego obszaru zagospodarowanego. Mogą one spełniać różne funkcje ochronne i estetyczne. Mogą być np. fizyczną przeszkodą dla obcych ludzi czy zwierząt, mogą być też tylko wizualną osłoną przed wzrokiem przechodniów, potrzebną dla zachowania intymności życia użytkowników.
Zastosowane materiały, konstrukcje, a także geometria ogrodzeń dają różne efekty ochronne i estetyczne. Różne też są koszty i możliwości inwestora dysponowania materiałami budowlanymi. Osobny problem stanowi dobór fachowców, narzędzi, środków itd.
Przy wyborze rodzaju ogrodzenia odgrywają rolę lokalne tradycje kulturowe, zasoby materialne inwestorów, a także przepisy, które nakazują lub dopuszczają takie czy inne rozwiązania czy też wręcz zabraniają stosowania pewnych materiałów i technik na danym obszarze.
Jeden z pierwszych publicznych parków w Europie, Ogród Saski w Warszawie, był ogrodzony od czasu swego powstania, tj. XVII! w. aż do naszych czasów. Nazwa tradycyjna placu za Żelazną Bramą wiąże się z kutym żelaznym ogrodzeniem Ogrodu Saskiego i jego Żelazną Bramą", zlokalizowaną w głównej osi Pałacu Saskiego i Ogrodu, na tzw. Osi Saskiej. Dziś została tylko nazwa historyczna: Żelazna Brama, a z monumentalnego ogrodzenia zachował się jedynie symboliczny cokół.
Często nie musimy stosować ogrodzenia panelowego ani siatkowego, jeżeli wystarczy tylko wizualne wydzielenie jakiegoś obszaru (np. trawnika czy klombu, a nawet działek mieszkalnych), jak miało to miejsce np. w eksperymentalnych osiedlach domków fińskich na Polu Mokotowskim i w Ujaz-dowie w Warszawie.
Przykład ogrodzenia betonowego
Duńczycy i Finowie na przykład w swoich nowych osiedlach miejskich i podmiejskich wkomponowują budynki bezpośrednio w naturalny teren (w miarę możliwości zalesiony) bez realizacji lokalnych dróżek osiedlowych i ogrodzeń.
W Warszawie udało się zrezygnować z ogrodzeń i parkanów w Osiedlu Akademickim na terenie otwartym Wojskowej Akademii Technicznej na Bemowie.
Natomiast na teren Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie w Rembertowie prowadzi monumentalna zabytkowa brama ozdobiona rzeźbami dwóch zrywających się do lotu orłów.
Działki budowlane domków jednorodzinnych i ogródki działkowe są jednak u nas na ogół ogrodzone.
W pewnych regionach tradycje wiejskie i miejskie doprowadziły do wytworzenia pewnego stylu rozwiązań architektonicznych ogrodzeń systemu panelowego. W okolicach lesistych, górskich budowano ogrodzenia z prostych i długich żerdzi, później zdobionych i chronionych daszkami z desek i gontów.
Trzebieże i wylesienia powodowały z czasem stosowanie ogrodzeń drewnianych różnego typu o mniejszym zużyciu drewna: z żerdzi, cierni, listew, plecionek z chrustu, z desek itp.
Obfitość kamieni narzutowych granitowych lub innych łatwo obrabialnych kamieni zachęcała mieszkańców do stosowania prymitywnych, a później coraz bardziej udoskonalonych ogrodzeń kamiennych.
Wprowadzenie ceramiki budowlanej (u nas już w średniowieczu, na przełomie XII i XIII w.) rozpowszechniło cegłę do budowy domów, a także ogrodzeń.
Renesans i barok, a później klasycyzm wprowadziły do murów kamiennych i ceglanych białe i barwne tynki oraz akcenty rzeźbiarskie i malarskie. Zaczęto łączyć także mury z ażurami krat drewnianych i metalowych.
W niewielkich osadach, takich jak np. leśniczówki, rozproszone zagrody wiejskie itp., i w zabudowie wiejskiej oraz miejskiej powstawał problem, czy budować dom i ogrodzenie w sposób stary, tradycyjnie wypróbowany, czy też inaczej, według aktualnej mody i bogato, aby odróżnić się zdecydowanie od sąsiadów i otoczenia.
W okresie klasycyzmu obowiązywały pewne kanony, które dotyczyły również ogrodzeń; dopuszczało się jedynie akcenty, często oryginalne i monumentalne, takie np. jak bramy miejskie i pałacowe, a także inne obiekty o wybitnie indywidualnym wyrazie architektonicznym.
Secesja, czyli odejście od klasycyzmu, wyzwoliła całą gamę rozwiązań.
Ogrodzenie tradycyjne drewniane
Wśród rozwiązań secesyjnych, które chętnie wprowadzały roślinne motywy dekoracyjne, powstawały również szlachetne, często monumentalne rozwiązania, zwłaszcza w architekturze miejskiej, które dziś-po względnie krótkim okresie niełaski dla secesji-są znowu cenione.
Secesja w architekturze zaznaczyła się m. in. rozkwitem najróżniejszego typu form ogrodzeniowych. Charakterystycznym przykładem jest tu monumentalne ogrodzenie pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu, z ozdobną kratą wg projektu i z warsztatu braci topień-skich.
Modzie secesji nie uległa stara" Anglia, gdzie modne" i ładne" pozostało nadal na przełomie XIX i XX wieku właśnie to, co nie wyróżniało się od otoczenia.
W Polsce po pierwszej wojnie światowej wyłoniły się dwie, dość przeciwstawne, tendencje w architekturze. Pierwsza, popularna w kołach względnie zamożnych oraz instytucjach państwowych, faworyzowała budowę obiektów i ogrodzeń w duchu neorenesansu czy też neoklasycyzmu polskiego.
Drugi kierunek skłaniał się ku konstruktywizmowi, tj. do prostych bezpro-filowych murków lub prostych krat drewnianych oraz bezpretensjonalnych krat metalowych. Rodzima pomysłowość oraz wpływy zachodnie odgrywały tu zasadniczą rolę.
Konstruktywizmowi towarzyszył u-miar i zdrowy rozsądek w stosowaniu ozdób, dzięki czemu ustrzegliśmy się w naszej architekturze, w tym również i w architekturze ogrodzeń, szokujących u-dziwnień. Na wsi przeważały nadał tradycyjne rozwiązania regional/ie.
.
Ogrodzenie kute - kowalskie
Po drugiej wojnie światowej zniszczenia wojenne, polityka odbudowy oraz znaczny wzrost stopnia urbanizacji wywołały dość daleko idące, często negatywne zmiany architektoniczne w naszym krajobrazie. Nowe przepisy ubezpieczeniowe ZUS przyczyniły się także do ujednolicenia naszej architektury, zwłaszcza wiejskiej.
Szczególnie tępione drewniane elementy ogrodzeń zostały szybko i sku-tecznie zastąpione siatkami i prefabrykatami różnego rodzaju. W związku z dziką zabudową" zaśmieciły one i zwulgaryzowały znacznie pejzaż architektoniczny naszych wsi i miast, a szczególnie osiedla podmiejskie o nie kontrolowanej zabudowie. W tym kryzysowym dla architektury okresie o estetykę budynków dbano niewiele, a o ogrodzenia nie dbano na ogół w ogóle.
Obecnie samowola budowlana została w znacznym stopniu ograniczona. Istnieje tu możliwość ustalenia regionalnych rozwiązań, z pozostawieniem znacznego marginesu swobody właścicielom działek. Coraz częściej stosuje się w ogrodzeniach drewno; możliwość stosowania prostych i tanich elementów, a nieraz nawet wykorzystanie odpadów może przyczynić się do znacznego potanienia ogrodzeń.
Z realizacją ogrodzeń wiąże się niekiedy problem murków oporowych, żywopłotów i zieleni umieszczanych wokół ogrodzeń. Stosuje się wiele gatunków roślin o zróżnicowanych efektach użytkowych i estetycznych, zwłaszcza zaś kolorystycznych (w zależności od pór roku).
Racjonalnie zaprojektowane ogrodzenie może pełnić wiele funkcji dodatkowych jak np. osłona wizualna, wiatrowa, przeciwsłoneczna lub przeciwhałasowa.
Ogrodzenie panelowe
Ogrodzenia najczęściej występują w postaci płotów lub murów.
Płoty wykonuje się z drewna, profili i siatek metalowych, płyt szklanych, płyt azbestowo-cementowych, z kombinacji różnych materiałów i z tworzyw sztucznych.
Mury wykonuje się z kamieni naturalnych i sztucznych (z cegły i betonów różnego rodzaju), a ostatnio również z kształtek z tworzyw syntetycznych.
W rozważaniach na temat ogrodzeń należy zdecydowanie podkreślić istotne znaczenie zieleni towarzyszącej ogrodzeniom lub występującej samodzielnie np. w postaci żywopłotów.
Przy projektowaniu ogrodzeń należy zwrócić szczególną uwagę na akcenty architektoniczne, którymi zawsze są bramki i furtki.
W szczególnych przypadkach akcentami ogrodzenia mogą być również elementy małej architektury, np. ławeczki, kominki, baseniki kwiatowe i wodne itp. Czasem mogą to być elementy rzeźby, metaloplastyki, mozaiki.
Sporo kłopotu nastręczają tzw. ogrodzenia typowe, lansowane np. w katalogach budownictwa typowego. Pomijając fakt, że są to raczej wzory teoretyczne (w handlu nie można na ogół uzyskać gotowych elementów prefabrykowanych), to nie zawsze nadają się one do zastosowania również i ze względów estetycznych.
Wykorzystać można natomiast z powodzeniem pojedyncze elementy typowe, takie jak np. słupki, profile, siatki itp.
Ogrodzenia powinny być wykonane i konserwowane starannie, tak aby stanowiły dobrą ochronę i jednocześnie ozdobę działki lub zagrody.
